ΠΡΩΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΕΛΛΗΝΟΚΥΠΡΙΟΥ ΔΙΗΓΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΣΤΑ ΤΟΥΡΚΙΚΑ ΤΟ ΑΣΤΑΘΕΣ ΒΗΜΑ του ΧΡΙΣΤΟΥ ΧΑΤΖΗΠΑΠΑ
Μην έχοντας καμιά διάθεση αυτοκριτικής, αιτιόμαστε συνήθως τους Εγγλέζους, τις ΗΠΑ, την Τουρκία ή και την Ελλάδα για ό,τι συνέβηκε στην Κύπρο. Δεν μας βαραίνει καμιά ευθύνη σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν μας ούτε και καμιά ενοχή. Ούτε οι Τουρκοκύπριοι (Τ/κ) ούτε οι Ελληνοκύπριοι (Ε/κ) νιώθουν αυτή την ανάγκη, ίσως επειδή η πλειονότητα των πολιτών αυτού του νησιού σκέφτεται στενόμυαλα. Μόνο η λογοτεχνία και η Τέχνη γενικότερα μπορούν να διδάξουν στον κόσμο την αυτοκριτική και εξ αυτής να ανοίξει ο δρόμος εξόδου από αυτό τον αυτοεγκλωβισμό. Το ασταθές βήμα ήδη από τον τίτλο του προδιαθέτει γι’ αυτό και αποτελεί ένα καλό παράδειγμα για το πώς πρέπει να πορευτούμε. Αυτή είναι η πρώτη φορά που ένας Ε/κ διηγηματογράφος μεταφράζεται στα Τούρκικα. Δεν μπορώ να σκεφτώ κανένα άλλο βιβλίο διηγημάτων που να περιγράφει τόσο ανάγλυφα για το πώς η Κύπρος έφτασε σ’ αυτή την κατάσταση, τα γεγονότα του πρόσφατου παρελθόντος, την κυπριακή ταυτότητα, μα και την ψυχολογία των Ε/κ. Την πλειονότητα των διηγημάτων σ’ αυτό το βιβλίο του Χατζήπαπα την αποτελούν διηγήματα από το Ασταθές βήμα, που εκδόθηκε στην Αθήνα το 2009. Παράλληλα, έξι διηγήματα έχουν επιλεγεί από τρία άλλα βιβλία διηγημάτων του, Το μεγάλο ψέμα, (1981), Εντελώς φυσιολογικός (1984) και το Έρως εν καμίνω (2001). Στα περισσότερα διηγήματα του ο Χρίστος Χατζήπαπας καταγράφει μνήμες και εμπειρίες του. Οι ιστορίες του είτε αντλούν είτε αναφέρονται στη μυθολογία και την ιστορία, καταγράφοντας κοινωνικά προβλήματα και θέματα. Ωστόσο, αν και η βάση των διηγημάτων του είναι η πραγματικότητα, η οροφή τους βρίσκεται ανάμεσα σε σύννεφα φαντασίας. Ο συγγραφέας παίζει ένα παιγνίδι ανάμεσα στα όρια του ρεαλιστικού και του φανταστικού, ανάμεσα στον ύπνο και στον ξύπνιο. Όπου ο αναγνώστης έκπληκτος και ενίοτε κατάπληκτος κινείται ανάμεσα σ’ αυτές τις αντιφάσεις και αντιθέσεις. Ο Χατζήπαπας είναι ένας αθυρόστομος συγγραφέας. Περισσότερο από κάθε άλλο τα διηγήματά του διακρίνονται για το κριτικό τους ύφος, προσεγγίζοντας με καυστικό πνεύμα την αδικία, την ανισότητα και την επιβολή. Τα βάζει με τη θρησκεία, το κράτος και άλλους θεσμούς. Ακόμη, οι «ήρωες» των διηγημάτων του κουνούν το δάχτυλο πρωτίστως στον εαυτό τους. Ασκώντας κριτική, ο μύθος του ταλαντεύεται ανάμεσα στην ειρωνεία και διαφορετικές δόσεις χιούμορ. Μερικά διηγήματά του μπορούν να μετατρέψουν κάποιο συναίσθημα σε χαμόγελο, κινητοποιώντας και τους πενήντα εφτά μυώνες του προσώπου. Στα διηγήματά του ο συγγραφέας στηρίζει την κυπριακή ταυτότητα και αυθεντικότητα μέχρι τέλους. Ειδικότερα σε κάποιους διάλογους αφήνει περιθώριο στην ντοπιολαλιά και το ιδίωμα. Τα διηγήματα του Χατζήπαπα αντιπροσωπεύουν την ενοχή και τη συνείδηση απέναντι στα εγκλήματα που έχουν διαπραχτεί και τις τραγωδίες που έζησε η Κύπρος στην πρόσφατη ιστορία της. Ωστόσο, τα πολιτικά διηγήματα του Χατζήπαπα είναι επίσης ερωτικά (Πολιτικά – ερωτικά, λογοτεχνικό είδος που τόσο αρμόζει στην Κύπρο!). Ιδιαίτερα τα διηγήματα από τις δύο τελευταίες συλλογές (Έρως εν καμίνω και Το ασταθές βήμα), αποπνέουν ένα ερωτισμό έλξης /έντασης ανάμεσα αρσενικού και θηλυκού, ερωτικά εν γένει. Έχω την άποψη πως ο Χρίστος Χατζήπαπας είναι ο καλύτερος ζων διηγηματογράφος στην Κύπρο. Πιστεύω ακόμη πως το βιβλίο του θα μπορούσε να εμπνεύσει τους Τ/κ συγγραφείς. Όπως ήδη γνωρίζουμε, οι δυο κοινότητες αγνοούν η μια τη λογοτεχνία και την Τέχνη της άλλης. Έτσι στο δρόμο για τη λύση και την επανένωση του νησιού, προκειμένου να δημιουργηθεί μια πρόσθετη ευκαιρία, χρειαζόμαστε όλο και περισσότερα έργα και μεταφράσεις σαν αυτό το βιβλίο. Αυτό είναι μονάχα η αρχή. Στο αμέσως επόμενο διάστημα αναμένεται να εκδοθούν κι άλλες μεταφράσεις έργων, πράγμα που πιστεύω ότι θα μας φέρει πιο κοντά τον ένα στον άλλο. Από το τουρκοκυπριακό περιοδικό Gaile, 7 Ιουνίου 2014.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου